Güç Yüzükleri Dizisi Tolkien’e Göre Niçin “Kötü”dür?

                         Güç Yüzükleri Dizisi Tolkien’e Göre Niçin “Kötü”dür?

Tolkien’in yarattığı kurgusal evrende, Güneş’in İkinci Çağı’nda geçen olaylara dair Amazon tarafından yapılan The Rings of Power dizisi hakkında sayısız yorum yapıldı. Genel olarak, kötü eleştirilerin daha fazla olduğu söylenebilir. Bir edebi eserin sinemaya ya da diziye uyarlanmasının zorlukları herkesçe malumdur; hele ki çok sevilen bir eserden uyarlama yapıldığında, o eseri seven okurlar genellikle mesafeli ve eleştirel yaklaşır.

Çocukluğumdan beri Tolkien okuyan biri olarak muhtemelen ben de bu tür önyargılarla diziyi izlemeye başladım. Ancak tüm samimiyetimle ve ön yargılarımı paranteze almaya çalışarak diziye şans vermeme rağmen, The Rings of Power kötü bir diziydi. Hem de çok kötü. Fakat burada “kötü” ile ne kastettiğimizi açmamız gerekiyor. Bir eserin çeşitli açılardan iyi ya da kötü olduğu üzerine elbette tartışmalar yapılabilir. Ancak ben bu diziyi, Tolkien’in perspektifine göre kötü olarak nitelendiriyorum.

 Tolkien’in evreni, bir kozmogoni, yani evrenin yaratılışına dair bir anlatı sunar. Bu evrende Eru Ilúvatar adlı bir tanrı ve onun yarattığı, Ainur adı verilen ruhani varlıklar bulunur. Ainur’un en güçlüsü olan Melkor (sonradan Morgoth), evrenin yaratılışı sırasında kibre kapılarak Tanrı’ya isyan eder. Orta Dünya’daki kötülüklerin kaynağı bu varlıktır.

Tolkien’in dünyasında kötülük, iyiliğin yokluğu değildir. Aksine, kötülük, iyi olanın tahrif edilmesiyle ortaya çıkar. Melkor, en güçlü ruhani varlık olmasına rağmen kibre kapıldığı için hakiki anlamda hiçbir şey yaratamaz. Yarattığı her şey, yalnızca iyi olanı bozmak suretiyle elde edilmiş şeylerdir. Örneğin: Orklar, elflerin tahrif edilmiş hâlidir ve trolller de entlerin çarpıtılmış bir versiyonudur. (Bu arada Tolkien ile Badiou’nun kötülük anlayışları arasında ilginç bir benzerlik var, lakin bu başka bir yazının konusudur)

Amazon’un The Rings Of Power dizisi, Tolkien’in tanımladığı anlamda, kendisi bir şey yaratmıyor, aynı Melkor ve uşakları gibi yaratılmış önemli bir edebi bir eseri tamamıyla tahrif ediyorlar. Bu tahrif basit uyarlama tercihleri değil, bizatihi metnin edebi ruhuna tamamen aykırı bir kurgu sunma çabasıdır. Bir ork bir elfi ne kadar andırıyorsa, mezkûr dizi de Tolkien evrenini o kadar andırıyor. İşte bu cihetten, Güç Yüzükleri dizisi “kötü” bir eserdir.